Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tại một cuộc họp báo ở thủ đô Kiev. Ảnh: AFP/TTXVN

Ông Zelensky nhấn mạnh sự cần thiết của một cơ chế đối thoại đa phương với sự tham gia của Mỹ, Liên minh châu Âu (EU), Nga và Ukraine để đảm bảo một giải pháp công bằng và hiệu quả.

Trong cuộc phỏng vấn với hãng tin AP, ông Zelensky cho biết sau cuộc trao đổi với Tổng thống Mỹ Donald Trump, ông nhận thấy cần phải xúc tiến đối thoại với Nga. Theo đó, ông mong muốn tổ chức một hội nghị đàm phán với sự tham gia của Washington, Kiev và Moskva, đồng thời khẳng định rằng EU cũng cần có tiếng nói trong tiến trình này.

Tuy nhiên, Tổng thống Ukraine thừa nhận chưa thể dự đoán kết quả của các cuộc đàm phán, đồng thời nhấn mạnh rằng đến nay các cuộc tham vấn với chính quyền Tổng thống Trump vẫn còn mang tính chung chung, chưa đạt được thỏa thuận cụ thể về cách thức triển khai đàm phán với Nga.

Việc Ukraine công khai thể hiện thiện chí đàm phán là một tín hiệu đáng chú ý, đặc biệt khi trước đây Kiev từng nhiều lần khẳng định sẽ không đối thoại với Moskva chừng nào Nga chưa rút quân khỏi các khu vực bị chiếm đóng. Tuy nhiên, hiện chưa có dấu hiệu nào cho thấy Ukraine đang thực hiện các bước đi cụ thể để thúc đẩy tiến trình này.

Về phía Nga, Tổng thống Vladimir Putin từng tuyên bố không công nhận tính hợp pháp của Tổng thống Zelensky sau khi nhiệm kỳ của ông kết thúc vào tháng 5/2024, đồng thời khẳng định nhà lãnh đạo Ukraine không có quyền đơn phương quyết định các điều kiện đàm phán với Moskva. Điều này đồng nghĩa với việc ông Zelensky khó có thể trực tiếp tham gia vào một tiến trình đối thoại chính thức nếu không có sự thỏa hiệp từ Nga.

Moskva từng tuyên bố sẵn sàng đối thoại nhưng chỉ khi Kiev chấp nhận thực tế lãnh thổ hiện tại, tức là công nhận chủ quyền của Nga đối với các vùng lãnh thổ đã sáp nhập, bao gồm Donetsk, Luhansk, Zaporizhzhia và Kherson. Đây là điều mà Ukraine và phương Tây nhiều lần bác bỏ, đồng thời nhấn mạnh rằng bất kỳ giải pháp hòa bình nào cũng phải đảm bảo toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine.

Ngoài ra, một trong những rào cản lớn đối với tiến trình đàm phán là sự khác biệt trong quan điểm của các bên về tương lai của Ukraine. Trong khi Kiev tiếp tục theo đuổi mục tiêu gia nhập NATO và EU, Nga coi đây là mối đe dọa đối với an ninh quốc gia và kiên quyết phản đối khả năng Ukraine trở thành thành viên của liên minh quân sự do phương Tây dẫn đầu.

Trong bối cảnh những tuyên bố về đàm phán hòa bình được đưa ra, tình hình chiến sự tại Ukraine vẫn diễn biến căng thẳng. Giao tranh tiếp tục diễn ra ác liệt tại khu vực Donetsk và Luhansk, nơi quân đội Nga gia tăng sức ép nhằm giành quyền kiểm soát hoàn toàn khu vực miền Đông Ukraine. Các cuộc không kích và pháo kích vẫn tiếp diễn, gây thương vong cho cả quân đội và dân thường.

Về phía cộng đồng quốc tế, phản ứng đối với đề xuất của ông Zelensky còn khá thận trọng. EU vẫn duy trì quan điểm ủng hộ Ukraine và tiếp tục cung cấp viện trợ quân sự, trong khi Mỹ chưa đưa ra bình luận chính thức về khả năng tham gia đàm phán cùng Nga và Ukraine. Một số quốc gia châu Âu, như Pháp và Đức, từng kêu gọi đối thoại để giảm leo thang xung đột nhưng đến nay chưa có sáng kiến cụ thể nào được triển khai.

Trung Quốc và Thổ Nhĩ Kỳ - hai quốc gia từng đóng vai trò trung gian trong các vòng đàm phán trước đây - cũng chưa có động thái rõ ràng về việc hỗ trợ một tiến trình đối thoại mới. Bắc Kinh từng đưa ra đề xuất hòa bình nhưng không nhận được sự hưởng ứng từ cả Ukraine và phương Tây, trong khi Thổ Nhĩ Kỳ tập trung vào các vấn đề khu vực khác.

Dù Tổng thống Zelensky tuyên bố sẵn sàng đối thoại, triển vọng để một tiến trình hòa bình thực sự diễn ra vẫn còn nhiều thách thức. Với lập trường cứng rắn của cả hai bên, việc đạt được một thỏa thuận khả thi trong tương lai gần là điều không dễ dàng.

Hiện tại, các bên liên quan vẫn chưa có những động thái cụ thể để thúc đẩy đàm phán. Trong khi đó, chiến sự tiếp tục kéo dài, gây ra những tổn thất nặng nề về người và tài sản, đồng thời đẩy Ukraine vào tình trạng khó khăn cả về kinh tế lẫn quân sự.

Giới quan sát nhận định rằng để đàm phán thực sự có hiệu quả, các bên cần tìm được điểm chung và sẵn sàng thỏa hiệp. Nếu không, xung đột tại Ukraine có nguy cơ kéo dài, tiếp tục làm gia tăng căng thẳng trong khu vực và ảnh hưởng đến an ninh toàn cầu.